AA muhabirine deerlendirmelerde bulunan KO Bakan Atayk, yastk altndaki altn rakamna ilikin, “Dnya Altn Konseyi’nin tahminlerine gre bu rakam 5 bin ton civarndadr. Daha sonraki yllarda farkl kurum ve uzmanlar tarafndan yastk alt ile ilgili 6 bin 500-7 bin ton tahminleri yapld. Ancak bu miktardan insanlar iin manevi deeri olan ve bankalara eritmek zere verilemeyen stoklar dmek gerekiyor.” diye konutu.
5 bin ton olarak telaffuz edilen rakamlarn daha doru olabileceini ve kendi tahminlerinin de bu ynde olduunu aktaran Atayk, unlar kaydetti:
“Bu ngrnn teyidi iin Trkiye’deki hanehalk says olan 20 milyon 200 bin ve Trkiye’nin nfusu ile ilgili telaffuz edilen 85 milyon rakam kullanlarak yastk altndaki miktarn aklc olup olmad konusunda bir fikir yrtlebilir. Yastk alt birikimlerin parasal karl bugn altnn kilogram fiyatnn 107 bin dolar civarnda olduunu dnrsek, aa yukar 500 milyar dolar ve zerinde bir deere karlk geldiini syleyebiliriz.”
– “THAL EDLEN TOPLAM MKTARIN YZDE 40-50’S SEKTRDE KULLANILIYOR”
Atayk, ithal edilen altnn tamamnn, kuyumculuk ve mcevherat sektrnn talebi olmadn ifade ederek, “thal edilen toplam miktarn sadece yzde 40-50 arasndaki bir miktar sektrde kullanlyor. Sektre gelen bu miktar da kilogram bana 2 bin 500-5 bin dolar arasnda bir katma deer yaratmak suretiyle Trkiye’nin en deerli ihracat birim deeri olan rnlere dnyor.” dedi.
Altn Madencileri Dernei verilerinden elde ettikleri veri sonucunda 2023 itibaryla, fizibilite almalar ve bavurular yaplm 18 ayr altn madeni sahasnda retim yapldn aktaran Atayk, “2023 retimi 35,5 ton, 2024’te ise 32,2 ton olarak gerekleti. Yurt ii retim ve hurda geri dnleri ne kadar fazla olursa ihtiyacn karlanma oran artyor, dviz k olmadan, ithalata gerek olmadan ham madde ihtiyalar bu oranda karlanm oluyor.” eklinde konutu.
Sadece kuyumculuk ve mcevherat retiminde yllk ortalama 170-200 ton aras ithalat gereksinimi duyulduunu belirten Atayk, yurt ii retim ve hurda dnmnn ne kadar fazla olursa ithalatn o kadar oranda azalacan da bildirdi.
Yastk altndaki altnlarn ekonomiye kazandrlma srecine de deinen KO Bakan Atayk, vatandan yeterince gven duyamad iin birikimlerini yastk altnda tutmaya devam ettiini ne srerek, unlar kaydetti:
“Bu konuda kuyumcular da srece dahil eden almalarn gemii 10 yl ncesine dayanyor. Bakanlklarda yaplan toplantlarda bankalarn bu konuda yeteri kadar uzman personel bulunduramamas nedeniyle, ayrca vatandalarn gvendikleri, daha nce alveri yaptklar, kendilerine yakn hissettikleri kuyumcular vastasyla bu tercihlerini kullandklar gerei ne kt. Bu tarihten sonra KADSS ve ADN gibi rafineri firmalarmz tarafndan gelitirilen ve zaman iinde sisteme dahil kuyumcu saysnn artrld projeler hayata geti.
KO olarak zellikle mevcut sistemleri gelitiren kurumlarmz ve kiiler baznda olumsuz bir durum yaratmamak adna srete sadece kuyumcularn daha fazla etkin olmas nerimizi Hazine ve Maliye Bakanlna ilettik. Ancak Bakanlktan gelen talep zerine Yastk alt Altn Yatrmlar Sistemi (YAY-SS) ad altnda bir proje ile bir sistem nerisinde bulunduk. Bu sistemde, Trkiye genelinde 27 kuyumcular odas ve 86 kuyumcu dernek yesi kuyumcu meslektalarmzn iinde olduu her birine finansal gleri orannda kredilendirme yapacak, kamu bankalar eliyle bir ileyi ngrlyor.”
– YAY-SS LE ALTINLARIN REEL DEERNN TESPT KONUSUNDA DA EKSPERTZ HZMET VERLEBLECE NGRLYOR
Sisteme ilikin bilgiler veren Atayk, uzmanlar tarafndan belirlenen oranlarla has altn karlklar bulunarak bir liste oluturulabilecei, kuyumcunun kredi ilikisi olan banka ubesi ile iletiim balatarak, kuyumcunun hesabndan vatandan hesabna has altn karl geeceini ve bankann pein veya vade sonunda vermeyi taahht ettii getiriyi belirtilerek ilemin tamamlanabilecei aklamasnda bulundu.
Deerlemeye tabii tutulacak olan altnlarn kurulacak sistemle, otomatik olarak ka gram brt arl olduu, ka gram has altn karlna denk geldiinin hesaplanacan syleyen Atayk, hesaplanr ve liste halinde kt salanabileceini kaydetti.
Atayk, kuyumcularn bu sistemle altnlarn reel deerinin tespiti konusunda da ekspertiz hizmeti vermi olacan belirterek, “Yastk alt birikimlerinin piyasaya karlmas iin tm kuyumcularn sisteme entegre edilmesiyle kuyumcularn gl mali yaps, vatandala olan gl iletiimi ve dier mesleklere gre sahadaki benzersiz dinamiinin de harekete geirilmesi salanm olacaktr.” dedi.
– KO’DAN ALTINBANK KURULMASI NERS
Atayk, yastk altndaki altnlarn ekonomiye kazandrlmas iin YAY-SS nerisinin yan sra bu almalara hz kazandrmak amacyla “Altnbank” kurulmas nerisinde bulunduklarn da aklayarak, u nerilerde bulundu:
“Bankalarn eitlenmesi ve deiik uygulamalara yol almasn nlemek adna kuyumcularn bir kooperatif mantnda ye olabilecekleri, sermayesini altn baznda tutabilecek, kamu tarafndan desteklenecek ve kamu tzel kiilie haiz KO nclnde tm Trkiye’deki kuyumcu oda ve derneklerin ve bunlarn yelerinin iinde olduu, kural ve uygulamalarn standart hale geldii, tamamen kuyumculuk ve mcevherat sektrnn geliimi ve tm ihtiyalarnn karlanmas dahil geni bir perspektifte, zellikle bir ihtisas bankas olarak hizmet verecek bir banka kurulmasnn gerekli olduuna inanyoruz.
Ad, Altnbank olan banka sayesinde bugn yaanan ithalat, cari ak, yastk alt, teknoloji, yatrm, standardizasyon gibi konular tek elden zmlenmi olacak. Sz konusu bankann zellikle yllardr yastk alt altnlarn ekonomiye kazandrlmas almalarna ivme katacana inanyoruz. Altnbank konusunda, Cumhurbakanlmz, ilgili bakanlklarmz ve kurumlarn verecei destekle srecin hzla tamamlanmasna son derece nemli katk salayacaktr. Kurulacak Altnbank’n piyasada hurda dnlerinin hzlanmasnn yan sra kuyumcu meslektalarmzn da altn kredi ihtiyacn karlayacana inanyoruz.”
Atayk, bavuru srecine ilikin ise sermaye tipi ve miktar konusunda Bankaclk Dzenleme ve Denetleme Kurumunun da (BDDK) Altnbank’n faaliyet bavurusu noktasnda almalarnn srdn belirterek, hukuki, teknik ve sektrel gereksinimlere ilikin hazrlklarn yaplmaya devam edildiini bildirdi.