Bakan Bolat, EXPO 2025 kapsamnda bulunduu Japonya’nn Osaka kentinde gazetecilerle bir araya geldi.
Trkiye’nin Osaka EXPO’suna katlmndan byk onur duyduklarn belirten Bolat, “nk sadece EXPO Milli Gn’mz deil, ayn zamanda Trkiye Byk Millet Meclisimizin kuruluu ve ocuklara hediye edilmi ilk ve tek uluslararas bayram olan 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve ocuk Bayram’n bir arada kutluyoruz.” dedi.
5,4 MLYAR DOLAR SEVYESNE ULATI
Trkiye ile Japonya arasnda 2014 ylnda 3,8 milyar dolar olan ticaret hacminin 2024 itibaryla 5,4 milyar dolar seviyesine ulatn aktaran Bolat, yatrm ilikilerine ynelik de bilgi verdi.
Bolat, Trkiye’nin 2023’te dnya toplam hizmet ihracatndan ald payn yzde 1,35’e, sralamasnn ise 21’e ykseldiine dikkati ekerek, “nmzdeki dnemde hem sralamamz hem de paymz daha ileri tayacamza da phem yoktur.” diye konutu.
Uluslararas dorudan yatrmlarn Trkiye’ye katksna iaret eden Bolat, Cumhurbakan Recep Tayyip Erdoan tarafndan ortaya koyulan Trkiye Yzyl vizyonunun, Osaka EXPO’sundaki pavilyonun temel ilham kaynaklarndan birini oluturduunu syledi.
Bolat, organizasyona katlm Trkiye’nin kltrel tantmnn tesinde, Trk rn ve hizmetlerini Japon pazarnda tantmak ve iki lke arasndaki mevcut iyi ilikileri daha ileri seviyeye tamak adna bir kaldra olarak grdklerini dile getirdi.
“LKEMZN MENFAATLER DORULTUSUNDA TM AKSYONLARI ALIYORUZ”
Gazetecilerin sorularn da yantlayan Bolat, 2023’te son 40 ylda dnya ekonomisinin grmedii kadar ok yksek enflasyonist sre yaandn, dnya ticaretinin de hem Kovid-19 salgnnn en ateli olduu dnemde hem de 2023’te azalma kaydettiini hatrlatt.
Bolat, geen yl dnya ticaretinde yzde 2,7’lik art olurken 2023’te yzde 1,1 d yaandn anmsatarak, “Bu yl da yzde 3’lk art beklerken yeni dnemde ABD’nin d ticaret aklarn kapatmak amacyla zellikle byk ak verdii lkelere ynelik uygulayacan aklad yksek gmrk vergisi artlar ciddi belirsizlik srecini de beraberinde getirmiti. Bu noktada u anda lkelerle mzakere srelerine kap araland. Hatta btn dnya lkelerine gmrk vergilerinde yzde 10 art ilan edilmitir. elik ve alminyumda yzde 25’lik artlar da yapld daha nce muafiyet verilen lkelere. Bunlarn iinde Japonya da, AB de, Gney Kore de bulunuyor. Bu sre, dnya borsalarnda belirsizlikten kaynaklanan d ve alkant meydana getirdi.” ifadelerini kulland.
lan edilen kararlarn ya da tedbirlerin ksa sre sonra geri alnabildiini ya da daha ileriye telenebildiini vurgulayan Bolat, yle devam etti:
“Toz dumann kalkmas nemli. u anda mzakere, pozisyon alma sreci yaanyor. Japonya da kendisi asndan mutlaka bu konuda deerlendirmeler yapyor. Biz de Trkiye olarak kendi ticaret politikalarmz ve tedbirlerimizi alyoruz. Gerek ticaret yaptmz lkelerle olan diplomasi yoluyla ABD de buna dahil, gerekse Japonya ile olan ticaretimizdeki diplomasi yoluyla almalarmz devam ediyor. Hareketli, dinamik bir sre. Yani 24 saat teyakkuzda olunmas gereken ve 360 derece ticaret diplomasisi almas yrtlmesi gereken srete biz de Ticaret Bakanl olarak, Trkiye Cumhuriyeti hkmeti olarak, lkemizin menfaatleri dorultusunda gereken tm aksiyonlar hem alyoruz hem alyoruz.”
“TRKYE, DNYADA TURST SAYISINDA 4’NC, TURZM GELRNDE 6’NCI SIRAYA GELD”
Bolat, hizmet ihracatna ilikin soruya yant verirken de bu sektrn zaten milli gelir iinde dier btn sektrlerden fazla bir pay aldn bildirdi.
Hizmet ihracatnn gerek milli gelirde yzde 55-56’lk pay gerekse istihdamda yzde 56-57’lik payyla byk nem tadn dile getiren Bolat, “Son 20 senedeki byk atayla da bizim mal ihracatndaki baarmza adeta o da ortak oldu. Baz lkeler zaten ihracat gelirlerini birlikte aklyorlar. Biz geen yl 377 milyar dolar ihracat geliri elde ettik mal ve hizmetler olarak. Bugn hizmetler ihracat aa yukar mal ihracatmzn yzde 38-40’na geldi. Bu da bata THY olmak zere hava yolu irketi, hava yolu tamacl, Karadeniz, demir yolu, lojistik sektr, turizmle oluyor. Trkiye, dnyada turist saysnda 4’nc, turizm gelirinde 6’nc sraya geldi.” bilgisini verdi.
Trkiye ile Japonya arasndaki turizm ilikilerinde hzl art olduuna dikkati eken Bolat, Trkiye’den Japonya’ya 50 bin kadar turist geldiini, bu lkeden de turist saysnn 134 bine ykseldiini ve bunun daha artacan anlatt.
Dnya hava yolu tamaclnda stanbul ve Trkiye’nin uluslararas transit merkezi haline geldiini belirten Bolat, eitim, salk turizmi, yazlm gelirleri, fuarclk, bankaclk gibi birok sektrde hizmet ihracatnda da byk baar salandn, bunu gelitirmek istediklerini, dnya ticaretinde mal ve hizmetleri birlikte bytme kararllnda olduklarn syledi.
“TCARETN BRLKTE GELTRLMES” VURGUSU
Bolat, ABD’nin ald kararlarn ardndan belirsizlik ortamnn dnya ticaretinde kalc hasar brakaca ynndeki deerlendirmelerin hatrlatlmas zerine, dnemsel oynaklklar veya alkantlarn dnya ticaretinin daralmas, dnya milli gelirinin daralmas anlamna geldiini vurgulayarak, yle konutu:
“Bunu fark edecek lkelerin saduyuyla tekrar ok tarafl dnya ticaret sisteminin gelimesi ve kurallarnn uygulanmas noktasna da gelmelerini temenni ediyoruz. nk herkes kendi iine kapand zaman ticaret azalnca, dnyada da fakirleme meydana gelecek, dnya milli geliri klecek. Bu da hi kimsenin faydasna olan durum deil. Byle zaman zaman dalgalanmalar olsa da ben dnyada byme ve ticaretin birlikte gelimesinin nemini fark edecek lkelerin yeniden Dnya Ticaret rgt temelinde bu ok tarafl kurallar stn klacaklarna inanyorum.”
2008’de yaanan finans krizi ve yakn dnemdeki Kovid-19 salgnn hatrlatan Bolat, “O dnemde sanki dnyada artk kyamet kopmu, dnya sona erecekmi gibi alg yaand. Dnya ekonomisi ift haneli klme kaydetti o dnemde zellikle Batl lkeler ama bir dnem sonra yine toparlanma srecine girildi. Bunlar aacamza dnyorum.” deerlendirmesinde bulundu.
“JAPON DNYASI TRK MTEAHHTLK FRMALARIYLA BRL YAPMAYA STEKL”
Bolat, Japonya ile ibirliine ilikin de bilgi vererek, Japon i insanlarnn zellikle Ukrayna’nn yeniden imar sreci, Afrika’da ve Asya’daki baz nemli altyap ve enerji projelerinde Trk mteahhitlik firmalaryla ibirlii yapmaya istekli olduklarn bildirdi.
Japonya’nn mhendislik yetenei ve finans gcyle Trk mteahhitlik firmalarnn retim kabiliyeti ve kaliteli retimi birleince birok nemli projeye imza atldn kaydeden Bolat, “u anda dnya mteahhitlik sektrnn gzde lkeleri olan Suudi Arabistan, Irak, Ukrayna ve tabii Suriye’nin yeniden imarnda byle yeni baarl ibirlikleri olabilecek. Daha bir hafta 10 gn nce Trkmenistan’da iki byk proje iin Trk mteahhitlik firmalar ile Japon irketleri arasnda konsorsiyum ibirlii anlamalar imzaland.” dedi.
Bolat, Japonya ile yapay zeka konusunda ibirlii yaplp yaplamayacana ilikin soruya, Sanayi ve Teknoloji Bakan Fatih Kacr ve Bakanln bu konularda youn alma iinde olduklar cevabn verdi.
Dnya teknoloji yarndaki trendleri hem takip etmenin hem de uygulamann byk nem tadn vurgulayan Bolat, “Japonya, teknolojide gerekten ok ileri bir lke bu anlamda. nallah bunu birlikte baaracaz.” diye konutu.
“TRKYE-JAPONYA EKONOMK ORTAKLIK ANLAMASI KONUSUNDA MZAKERELER DEVAM EDYOR”
Bolat, Japonya ile Trkiye arasndaki Ekonomik Ortaklk Anlamas mzakerelerine ilikin de bilgi vererek, u deerlendirmede bulundu:
“Trkiye-Japonya Ekonomik Ortaklk Anlamas yapma konusunda mzakereler devam ediyor. Bu teknik sre. Heyetler zaman zaman bu mzakere turlarnda bulunuyorlar. eitli sektrler ve rnler itibaryla taleplerini ve beklentilerini ortaya koyuyorlar ama bu arada tabii ok alkantl sreler yaand. Trkiye’de darbe giriimi sreci yaand. Ardndan youn seim maratonlar yaand. Japonya’da da yaand. Ve Kovid-19, deprem sreci yaand. Bu arada mzakerelere ara verilmek durumunda kalnd. ki taraf karlkl olarak pozisyonlarn deerlendirip, mzakere davetinde bulunuyorlar, bir araya geliyorlar. Bunlar tabii bakkalda ya da bir markette rn alp verme gibi sreler deil, nemli sreler. Hizmetler sektr, tarm, sanayi ve teknolojik rnler, btn bunlar deerlendiriliyor. 12 bin 500 tane rn var deerlendirilen. O nedenle bizim bu konudaki istekliliimiz devam etmekte. Teknik heyetler nmzdeki srete yeniden bir araya geleceklerdir.”
Japonya ile Trkiye arasnda hizmet ihracat konusunda yaplan temaslara ilikin sorular zerine Bolat, Trkiye’nin geen yl 61 milyar dolar turizm, 40 milyar dolar lojistik gelirinin olduunu, bunun iinde hava yolu tamaclnn arlk tadn anlatt.
Eitim, turizm, salk, yazlm geliri dahil toplam 115 milyar dolar hizmet ihracatnn yapld bilgisini veren Bolat, “Bizim, Japonya ile hizmetler sektrnde artacak ilikilerimiz tamaclk, turizm, eitim, salk turizmi, yazlm, yapay zeka sektrndeki gelimelere bal teknolojik ihracat gelirinde olabilir. Mteahhitlik gelirlerinde olacak. Bu konuda Japon tarafnn da Trk mteahhitlik firmalaryla alma konusunda istekliliini gryoruz.” diye konutu.
“TRKYE LE SURYE GL EKONOMK ENTEGRASYONU BAARABLECEK”
Bolat, “Trkiye’nin Suriye’de ticari olarak hangi admlar ataca ve srail saldrlar devam ederken yatrmlarn nasl gerekletirileceine” ilikin soru zerine, istikrarl, birliini salam ve ekonomisini dzle karm Suriye’nin, hem lke hem de Trkiye’nin menfaatine olduunu bildirdi.
Trkiye’nin en uzun snrnn olduu Suriye’nin, Orta Dou ve Krfez’e karadan gidi iin en nemli gei noktas olduunu dile getiren Bolat, akrabalk, komuluk ilikilerinin youn olduu Suriye’nin, dnyaya yaylm 325 milyonluk Arap alemine ulama noktasnda Trke renmi 4 milyon Suriyelinin varln d ekonomik ilikiler asndan nemli grdklerini anlatt.
Bolat, Suriye’de gl profilleri olan bakanlardan oluan gei hkmetinin kurulduunu anmsatarak, Trkiye ile Suriye’nin gl ekonomik entegrasyonu baarabileceini dile getirdi.
Suriye’nin kabiliyetli retim yapsnn olduunu, doru politikalar, d yardmlarn artmas, ambargonun kalkmasyla lkenin hzla toparlanma srecine gireceini vurgulayan Bolat, bylece Trkiye ile Suriye arasnda birok sektrde gl entegrasyon salanmasnn hedeflendiini, bu konuda da alma yapldn ifade etti.
“ABD LE DENGEL TCARET LKS BULUNUYOR”
Bolat, ABD’ye mays aynda yaplmas planlanan ziyaretinde hangi taleplerde bulunulaca ve beklentisinin ne olduuna ilikin soruya, Trkiye-ABD ilikilerinin gl olduu yantn verdi.
AB’den sonra ABD’nin Trkiye’nin ikinci byk ticaret orta olduuna dikkati eken Bolat, bu lke ile dengeli ticaret ilikisinin bulunduunu anlatt.
Bolat, enerji ithalatndan dolay Trkiye’nin geen yl 2,5 milyar dolar d ticaret ann olutuunu anmsatarak, “ABD’nin ald tedbirlerde, d ticaret a verdii lkeleri ncelemesi tabii bir durum. Bizimle alakal olarak ABD’nin fazlas var. O anlamda yzde 10 gmrk vergisinin kaldrlmasn bekliyoruz. Somut talebimiz bu olacak. Yeni dnemde iki lkenin 100 milyar dolarlk uzun vadede d ticaret hacmi hedefine ulamas noktasnda Ticaret Bakanlnda, ABD ve Amerika ktasna ynelik zaten Uzak lkeler Stratejimiz youn ekilde uygulanyor. hracat birlikleri, Trkiye hracatlar Meclisi, DEK hep birlikte yeni aksiyonlarla bu d ticaret hedefine ulamaya gayret edeceiz.” diye konutu.
Eyaletler, sektrler, rnler baznda almalar olduunu belirten Bolat, unlar kaydetti:
“Bu yl ABD’ye ynelik alma planlarmz en az iki kat artla gerekletireceiz. ABD ile olan ticaret ilikilerimizde TFA diye kurumsal resmi yapmz var. Ticaret ve Yatrm ereve Anlamas. Bunun toplants, mays ay ortalarnda Washington’da yaplacak. DEK, Trkiye-ABD Konseyi (TAK) yatrm konferanslar dzenli yaplyor. THY, ABD’de 15 destinasyona uu yapyor. Turizmde olduka iyi bir dzeydeyiz. Geen yl 1,4 milyon Amerikal turist Trkiye’ye geldi. Trkiye-ABD ilikileri ekonomi cephesinde gl performans gsteriyor. Bunun bozulmasn istemiyoruz. Daha da iyiye, yksek rakamlara karma kararllndayz.”