Trkiye ve talya’dan ses getiren karar! Kritik mineraller ve nadir toprak elementleri vurgusu yapld

Cumhurbakanl letiim Bakanlnn sosyal medya hesabndan yaymlanan bildiride, Cumhurbakan Erdoan ve talya Babakan Meloni’nin bugn Roma’da dzenlenen Trkiye-talya 4. Hkmetleraras Zirvesi’ne e bakanlk ettikleri belirtildi.

Zirveye, Trkiye’den Dileri Bakan Hakan Fidan, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakan Mahinur zdemir Gkta, Kltr ve Turizm Bakan Mehmet Nuri Ersoy, Milli Savunma Bakan Yaar Gler, Sanayi ve Teknoloji Bakan Mehmet Fatih Kacr, Ticaret Bakan mer Bolat ile Genlik ve Spor Bakan Osman Akn Bak’n katld ifade edildi.

talya tarafnda ise ileri Bakan Matteo Piantedosi, Ekonomi ve Maliye Bakan Giancarlo Giorgetti, letmeler ve Made in Italy Bakan Adolfo Urso, Kltr Bakan Alessandro Giuli, Spor ve Genlik Bakan Andrea Abodi ve Engelliler Bakan Alessandra Locatelli’nin yer ald belirtildi.

Bildiride, unlar ifade edildi:

“NATO mttefikleri ve G20 ortaklar olarak Trkiye ve talya, blgesel ve uluslararas konularda yakn ibirlii ve e gdmlerini srdrmeye devam edecektir. Trkiye ve talya, Avrupa ve tesinde uluslararas bar ve istikrara nemli katklarda bulunmaktadr. Her dzeyde dzenli istiareler yoluyla ibirliklerini gelitirmeyi hedeflemektedirler. Zirve, Ukrayna-Rusya Sava, Avrupa gvenlik mimarisi ve uluslararas ticarete ilikin ortaya kan tartmalar, Gazze’deki vahim durum, tutarl mukabele ve etkili ibirlii gerektiren dzensiz g ve iklim deiiklii gibi sregelen snamalarla blgesel ve kresel lekte nemli gelimelerin meydana geldii bir dnemde toplanmtr. Taraflar, Hkmetleraras Zirve’nin dzenli olarak tertip edilmesi ve beinci zirvenin Trkiye’de toplanmas hususundaki mutabakatlarn yinelemilerdir. Trkiye’nin tm Avrupa ktasnn istikrar ve refahna yapt katklar kabul eden taraflar, Trkiye’nin aday lke statsn de gz nnde bulundurarak, AB ile Trkiye arasndaki ilikilerin gelitirilmesinin nemini vurgulamlardr.”

Taraflarn bu dorultuda, Trkiye-AB Vize Serbestisi Diyalou’nun hzlandrlmas, g konusundaki ibirliinin yenilenmesi ve terrle mcadele ibirliinin glendirilmesi gibi kilit alanlarda somut sonular elde edilmesine ynelik abalarn koordine etme hususunda mutabk kald belirtildi.

Taraflarn ayrca, her iki taraf iin potansiyel faydalar salayacak olan Trkiye-AB Gmrk Birlii’nin gncellenmesine duyulan acil ihtiyac vurgulad bildirildi.

– EKONOM, TCARET VE SANAY

Taraflarn, ekonomi ve ticaret konusunda ibirliini artrma ve bu alanlarda gelimenin glendirilmesini amalayan yeni yaklamlar belirleme ve uygulama hususundaki kararllklarnn vurguland bildiride, u deerlendirmelere yer verildi:

“Taraflar, 2024 ylnda ikili ticaret hacminin, 30 milyar dolar olan ortak hedeflerini am olmasn memnuniyetle karlamlardr. Derinleen ikili ticari ve ekonomik ilikileri gz nnde bulundurarak, 40 milyar dolar ticaret hacmine ulamaya ynelik yeni bir orta vadeli hedef belirlemilerdir. Taraflar, bu yeni hedefe ulamak iin birlikte almaya ve bu dorultuda nc Ortak Ekonomi ve Ticaret Komisyonu (JETCO) Toplants’n 2025’in drdnc eyreinde Trkiye’de dzenlemeye karar vermilerdir.

Taraflar ayrca, bugnk zirve marjnda i forumunun dzenlenmesini memnuniyetle karlamlardr. Taraflar, iki lke arasndaki dorudan yatrmlarn ekonomik ilikilerin nemli bir boyutunu oluturduuna inanmaktadr. Bu nedenle, dorudan yatrmlarn seviyesini artrmak amacyla, sanayi ibirlii, karlkl mutabk kalnan artlara dayal teknoloji transferinin tevik edilmesi ve kilit teknolojilerin sanayide kullanlmasnn desteklenmesi yollaryla da Trk ve talyan yatrmclar daha fazla tevik etmeye karar vermilerdir. Taraflar ayrca, dijital teknolojiler, yapay zeka ve siber gvenlik alanlarnda ibirliini ilerletme isteklerini ifade etmilerdir.”

– ULATIRMA

Taraflarn, ulatrma koridorlarnn hem kresel tedarik zincirlerinin srdrlmesinde hem de sosyal ve ekonomik kalknmaya katk salamadaki hayati roln kabul ettii belirtildi.

Trkiye ve talya’nn, denizcilik alanndaki mevcut ilikilerden duyduklar memnuniyeti ifade ettikleri vurgulanan bildiride, “Taraflar, son Kara Ulatrmas Karma Komisyon toplantsnn ulat neticeleri tasdik etmilerdir. Taraflar, iki lke arasndaki sivil havaclk ilikilerinin daha da glendirilmesi konusunda mutabakata varmlardr.” denildi.

Bildiride, unlar ifade edildi:

“Son NATO zirvelerinde alnan kararlar ve stratejik konsept erevesinde taraflar, bata terrle mcadele olmak zere bilhassa ttifak’n gney kanadndan kaynaklanan tehditler ve ok ynl snamalar gibi konularda 360 derecelik yaklam temelinde ibirliklerini glendirmeye ynelik kararllklarn vurgulamlardr. Taraflar, NATO-AB Stratejik Ortakl’n mutabk kalnd ekilde gelitirme isteklerini ve AB dndaki mttefiklerin, bu ortakln gelitirilmesi iin AB’nin savunma abalarna muhtemel tam katlmnn nemini yeniden teyit etmitir.”

Trk ve talyan savunma sanayisi irketlerinin son yllarda baaryla tamamlanan ortak projelerine ve bu ibirliini ilerletme ynndeki siyasi iradeye atfta bulunan taraflarn, savunma sanayisinin hem mevcut hem de gelecekteki ilikiler asndan kilit bir rol oynadn ve bu nedenle bu sektrdeki diyalog ile ibirliini glendirmeye devam edeceklerini kabul ettikleri belirtildi.

Bu anlay dorultusunda taraflarn, 2025 ylnda 14. Savunma Sanayii birlii Toplants’n dzenlemeye ve ikili savunma ilikilerinin seviyesini mttefiklere rnek tekil edecek ekilde ykseltmek amacyla karlkl st dzey ziyaretler ile teknik toplantlar gerekletirmeye karar verdikleri bildirildi.

Taraflarn ayrca, NATO bnyesinde savunma sanayi ibirliini gelitirme ve daha gl bir Avrupa savunma sanayisine ynelik ortak abalar destekleme ynndeki taahhtlerini yineledikleri aktarld.

– GVENLK

Snr aan rgtl sularla mcadelede taraflarn, ikili ibirliinde kazanlan ivmeyi memnuniyetle karlad ve zellikle rgtl sular ile terrizmin finansman arasndaki balantnn ele alnmas bakmndan ibirliini salamlatrma kararllklarn yineledikleri belirtildi.

Taraflarn ayrca, “Her iki lkenin gvenliine ynelik tehditlerin ve ortak zorluklarn belirlenmesi ve deerlendirilmesi, ortak giriimler ve eylemlerin tanmlanmas yoluyla stratejik ibirliinin glendirilmesi, terrizm, snr aan organize sular ve siber sular dahil olmak zere en ciddi su trlerinin nlenmesi amacyla yntemler, iyi uygulamalar ve uzmanlk deiiminin tevik edilmesi” hedefiyle diyalog ve ibirliini glendirme karar aldklar ifade edildi.

Bildiride, “Taraflar ayrca, her iki devletin de taraf olduu Avrupa Konseyi Szlemeleri erevesinde sulularn iadesi, karlkl adli yardmlama, hkmllerin nakli ve ocuklarn korunmasn ilikin konularda adli ibirliinin glendirilmesine ynelik abalarn koordine etmeyi ve terrizm ve organize sularla mcadelede karlkl adli yardmlamaya ncelik vermeyi kararlatrmlardr. Taraflar, NATO mttefikleri olarak, gittike karmaklaan gvenlik ortamnda blgesel ve uluslararas istikrar artrmak amacyla terrizmle mcadele konusunda ikili ibirliklerini glendirme taahhtlerini vurgulamlardr. Bu balamda taraflar ayrca, ‘Trkiye-talya Terrle Mcadele stiareleri’nin yeniden balatlmasnn, bu istiarelerin stratejik neme sahip iki blgesel aktr arasnda gl bir ortaklk zerine ina edilmi olmas nedeniyle nem arz ettiini vurgulamlardr.” denildi.

– KLTR, BLM, GENLK VE SPOR

Taraflarn, 1951 tarihli Kltr Anlamas temelinde kltr, bilim, genlik, sanat, mzik, koreografi eitimi, inovasyon ve arivler alanlarnda ikili ve ok tarafl dzeylerde mevcut ibirliini daha da glendirme kararllklarn teyit ettikleri, sergiler ve ortak projeler yoluyla sanat eserlerinin karlkl dolamn, ayrca somut olmayan kltrel miras alannda ortak almalar tevik etmeyi kararlatrdklar bilgisi verildi.

Engelliler de dahil olmak zere, kiisel geliim, sosyal uyum ve srdrlebilir bymenin desteklenmesinde sporun ve sporda drstln tevik edilmesinin nemli rolnn kabul edildii, taraflarn, turizmin halklar arasndaki etkileimi tevik etmedeki etkisini dikkate alarak tantm faaliyetlerini destekleme iradelerini vurguladklar belirtildi.

– ENERJ VE EVRE

Enerji arz gvenliinin glendirilmesi ve kaynaklarn eitlendirilmesi balamnda Gney Gaz Koridoru’nun stratejik neminin ne karld, taraflarn bu alandaki gl ibirliini memnuniyetle deerlendirdii aktarld.

Taraflarn, enerjinin Akdeniz Blgesi de dahil olmak zere ortak byme, gvenlik ve refah iin kapsayc bir deer tadn kabul ederek, bu alandaki ibirliini ilerletme taahhtlerini yineledikleri belirtildi.

Kresel temiz enerji dnmndeki kilit roller gz nnde bulundurularak, kritik mineraller ve nadir toprak elementleri tedarik zincirlerinin gvenliinin salanmas iin ibirliinin glendirilmesinin neminin vurguland ifade edildi.

Taraflarn, temiz enerji alanndaki ibirlii potansiyelinin yksek olduunu gz nnde bulundurarak, yenilenebilir enerji, enerji verimlilii, hidrojen ve doal gaz altyaps alanlarnda ibirliklerini glendirmeyi kararlatrdklar bildirildi.

Her iki tarafn, kendi lkelerinde ve nc lkelerde, petrol ve gaz sektrndeki ortak projeler de dahil olmak zere daha fazla ibirlii yaplabilecek alanlar aratrmay kararlatrdklar, ortak projeler yoluyla ibirliini gelitirme ve yeil dnm ile sfr atk gibi alanlarda bilgi alveriinde bulunma ynndeki isteklerini ifade ettikleri bilgisi verildi.

Taraflarn ayrca, Paris Anlamas’nn hedefleri dorultusunda emisyonlarn azaltlmas ve iklim deiikliinin etkilerine uyum salanmas amacyla yeniliki zmler gelitirme taahhdnde bulunduklar ifade edildi.

– ULUSLARARASI FORUMLARDA BRL VE DZENSZ G

Bildiride, unlar kaydedildi:

“Taraflar, blgesel ve uluslararas bar, gvenlik ve istikrarn yan sra merkezinde Birlemi Milletler (BM) bulunan ok taraflla katkda bulunmak amacyla dzenli stratejik diyalog srdrme kararllklarn teyit etmilerdir. Bu balamda, Uzla iin Birleme grubu bnyesindeki BM Gvenlik Konseyi reformu da dahil olmak zere BM bnyesinde devam eden ikili ibirliinden duyduklar memnuniyeti dile getirmilerdir. Ayrca BM sisteminin temeli olan bar ve gvenlik, kalknma ve insan haklarn destekleme sz vermilerdir. Taraflar ayrca, devletlerin egemenliine, bamszlna ve toprak btnlne sayg temelinde nc lkelerde ve blgelerde bar ve istikrarn desteklenmesinde, iyi komuluk ilikilerinin gelitirilmesinde ve ekonomik kalknmann yan sra blgesel balantsalln artrlmasnda ibirliinin neminin altn izmilerdir.

Taraflar, g rotalar dahil dzensiz gle ilgili mevcut eilimleri, dzensiz gle mcadelede ibirlii alanlarn deerlendirmilerdir. Taraflar, dzensiz gle mcadelede uluslararas ibirliinin nemini vurgulamlardr. Taraflar, dzenli g iin kanallar sunar ve eitlendirirken, yeniliki zmleri gz nnde bulunduran ve ayn zamanda gn temel nedenlerini ele alan bir yaklamn gereklilii konusunda mutabk kalmlardr. Taraflar, uluslararas hukuka ve insan onuruna saygl bir yaklamla gmen kaakl ve insan kaaklna kar aralksz mcadeleye devam etme ve bu mcadeleye katkda bulunma kararllklarn vurgulamlardr. “

– DN HOGRSZLKLE MCADELE

Bildiride, taraflarn, din veya inanca dayal hogrszlk, yabanc dmanl ve ayrmcln her trl ekil ve tezahrne kar etkin mcadele hedefi dorultusunda ibirlii yapma iradelerini ifade ettikleri belirtildi.

Denize kys olan iki lke olarak taraflarn, evre sorunlar, iklim deiiklii, enerji, gvenlik ve dzensiz g gibi artan riskler karsnda, Akdeniz’de seyrsefer serbestisini ve kapsayc ibirliini tevik etme konusunda mutabk kaldklar ifade edildi.

Taraflarn, deniz snr uyumazlklarnn hakkaniyet ilkesine dayal zmlerle uluslararas hukuk temelinde ve anlama yoluyla giderilmesinin nemini yineledikleri kaydedildi.

Gerekli koullarn salanmas halinde Dou Akdeniz ok Tarafl Konferans’nn dzenlenmesinin blgede kapsayc bir ibirlii mekanizmas kurulmas iin frsat tekil edecei ynndeki gr birliinin taraflarca vurguland aktarld.

– UKRAYNA

Taraflarn, Ukrayna’nn toprak btnlne, egemenliine ve bamszlna olan sarslmaz desteklerini, Ukrayna’ya mmkn olan en ksa srede adil ve kalc bir bar getirme abalarn srdrme iradelerini teyit ettii belirtildi.

Bildiride, Roma’da dzenlenecek Ukrayna’nn Yeniden nas Konferans’na iaret edilerek, ikili yatrmlar artrmak ve Ukrayna’nn yeniden inasnda olas karlkl yatrm projelerini tevik etmek iin zel sektr temsilcileri ve kamu kurumlar arasndaki ibirliinin gelitirilmesi hususunda mutabk kalnd kaydedildi.

– LBYA VE SURYE

Taraflarn, Libya’nn gvenlik, istikrar, egemenlik, toprak btnl ve siyasi birliinin korunmas amacyla BM kolaylatrclnda, Libya’nn sahipliinde ve nclnde yrtlecek bir siyasi sreci destekleme hususundaki kararllklarn teyit ettii belirtildi.

Taraflarn, Suriye’nin toprak btnl, birlii ve egemenlii, Suriye topraklarnn blge ve tesi iin bir tehdit oluturmamasnn temin edilmesi hususundaki kararllklarnn altn izdii ifade edildi.

Taraflarn, Suriye’deki toplumlarn her bir yesinin kendini gvende ve emniyette hissedecei, anayasal vatandala dayal haklarndan yararlanaca bir lkeyle sonulanacak kapsayc bir siyasi srecin nemine vurgu yapt kaydedildi.

Bildiride, taraflarn, yaptrmlarn mmkn olan en geni lde hafifletilmesi suretiyle, iyiletirilmi bir i ve yatrm ortamnda Suriye’nin ekonomik toparlanmasn ve yeniden inasn destekleme konusundaki kararllklarn ifade ettikleri belirtildi.

Taraflarn ayrca, terrizm ve arclkla mcadele abalar kapsamnda Suriye’ye destek vermek ve UNHCR ile IOM gibi ilgili BM kurulularyla ibirlii iinde, Suriyelilerin gnll, gvenli, onurlu ve srdrlebilir geri dnlerini kolaylatrmak amacyla ibirlii yollarn arama konusunda mutabk kaldklar bildirildi. Bu balamda, uluslararas topluma Suriye ile daha fazla ibirlii yaplmas arsnda bulunduklar ifade edildi.

– ORTA DOU

Taraflarn, Orta Dou’da bar ve istikrar iin birlikte almaya devam edecei belirtildi. Ayrca, 2735 sayl BM Gvenlik Konseyi Karar dorultusunda, Gazze’de acil ve kalc bir atekesin salanmas, 19 Ocak’ta yrrle giren atekes ile rehine ve tutuklularn serbest braklmasna-takasna ilikin anlamann, kan dklmesine kalc olarak son verilmesi, kesintisiz insani yardm ulatrlmas ve toparlanma ile yeniden yaplanma srecinin balatlmas amacyla tam olarak uygulanmas arsnda bulunduklar bildirildi.

Taraflarn, ilgili BM Gvenlik Konseyi kararlarna uygun olarak, srail ile bar ve gvenlik iinde yan yana yaayan, bamsz bir Filistin Devleti’ni ngren iki devletli zme ynelik desteklerini teyit ettikleri belirtildi.