Gvenli liman varlklardan altn, jeopolitik risklerin yannda artan belirsizlik, ABD Bakan Donald Trump’n agresif gmrk vergisi politikalarnn olas sonularna ilikin endieler ve Trump’n kresel dzeni daha geni apta bozma tehdidinde bulunmasnn etkisiyle de rekor krmaya devam ediyor. Altnn ons fiyatnn 14 Mart’ta ilk kez psikolojik snr 3 bin dolar krmasnn ardndan, deerli metalin yeni rekorlar aramas dikkati ekiyor.
Yeni ylna 2 bin 623 dolardan balayan altnn onsu, senenin bandan bu yana 400 dolardan fazla deer kazand, bu yl 18 kez rekor yeniledi. Altnn ons fiyat geen yl yzde 27 ykselirken, bu yl da yzde 15’in zerinde art gsterdi. Son 10 ylda ise yzde 130’dan fazla artt. Dn altnn ons fiyat 3 bin 57,31 dolara ulaarak rekor tazeledi.
Analistler, altndaki son aylardaki ykseli serisini, Richard Nixon’n 15 Austos 1971’de dolarn altna dntrlebilirliini (dolarn altn standardndan ayrlmas) sonlandrmasndan beri “nc byk boa piyasas” olarak deerlendiriyor.
– FYATA ETKS OLAN 4 FAKTR
Trump’n gmrk tarifeleri politikasndaki gelimelerin yatrmclar arasnda belirsizlie yol amas, ABD’nin potansiyel olarak byyen bte ana ynelik artan endieler, dnyann nde gelen merkez bankalarnn kresel ekonomiye ilikin belirsizlikler ve artan jeopolitik gerilimler nedeniyle tuttuklar altn rezervlerini artrmas, altnn fiyatn yukar ynl destekleyen ilk 3 faktr olarak sralanyor.
in ve Hindistan gibi baz Batl olmayan lkelerin merkez bankalarnn da altn almlarn ABD’nin olas yaptrmlarna kar kendilerini jeopolitik olarak korumak iin kullanmak istemesi de altnn fiyatn ynlendiren 4’nc faktr olarak gsteriliyor.
– GMRK TARFELER
ABD’nin ithalat tarifelerine ilikin endieler, bu tarifelerin kresel ekonomik byme ve enflasyon zerindeki potansiyel etkileri ve jeopolitik belirsizlikleri artrmas altn fiyatn destekliyor. Trmanan jeopolitik gerilimler, ykselen ticaret tarifeleri ve finansal piyasalarda artan belirsizlik nda, yatrmclar giderek daha fazla istikrar ararken, bunu altnda gryor.
Kresel ticaret atmas altn piyasasndaki tedarik zincirlerini etkilerken, deerli metallere uygulanan ithalat vergilerinden endie duyan piyasa katlmclarnn son gnlerde altn klelerini Londra’dan New York’a kaydrd belirtiliyor. Hatta baz analistler, ABD’ye yaplan altn transferlerinin altnda yeni rekor araylarna sebep olduunu iddia ediyor.
– JEOPOLTK RSKLER
Dnya Altn Konseyinin (WGC) modellemesine gre, jeopolitik risk, ubatta altnda en nemli fiyat etkenlerinden biri oldu. srail ordusunun 19 Ocak’ta yrrle giren atekesi bozarak 18 Mart’ta Gazze eridi’ne yeniden iddetli saldr balatmas ve ABD Bakan Trump ile Rusya Devlet Bakan Vladimir Putin arasnda Ukrayna savanda varlan anlamann sonularna ilikin belirsizlik de altnn gvenli bir liman olarak talep grmesini salyor.
Washington, Moskova ve Kiev, anlamann ierii ve baarya ulama ihtimali konusunda farkl yorumlarda bulunuyor. Yksek dzeyde belirsizlikle karakterize edilen bir ekonomik ortamda, kresel ticaret atmas, yatrmclar endielendirmeye devam ediyor.
Ekonomistlerin ou, ticaret atmasnn, ithal mallar daha pahal hale getirerek enflasyonu krkleyeceini deerlendiriyor. Kresel bir ticaret savann ekonomik bymeye zarar vereceini belirten ekonomistler, atmalarn dnyann en byk ekonomisi olan ABD ekonomisine zarar verme tehdidinde bulunduunu ifade ediyor.
Altn ons fiyat iin ana itici g daha yksek belirsizlik seviyesi olurken, Trump’n ngrlemeyen gmrk tarifeleri politikas ve ABD’nin Rusya’ya yaklayor gibi grnmesi yatrmclar iin daha fazla belirsizlik oluturuyor.
– ABD BTE AII
Analistler, ABD’nin potansiyel olarak byyen bte ana ilikin endieleri de altnn fiyatn yukar ynl destekleyen ikinci faktr olarak grlyor. ABD’de 2025 mali ylnn 5’inci ay olan ubat itibaryla toplam bte a, nceki senenin ayn dnemine kyasla yzde 38 artarak 1,15 trilyon dolara ulat.
– MERKEZ BANKASI ALIMLARI
WGC’nin “2024 Altn Talep Eilimleri” raporuna gre, merkez bankalarnn jeopolitik ve ekonomik risk ile enflasyona kar korunmak ve portfylerini eitlendirmek hedefleriyle altna olan talepleri, orta ve uzun vadede artmaya devam ediyor.
Byk merkez bankalar ayrca geleneksel olarak byk miktarda ABD tahvili bulundururken, son aylarda birounun portfylerini altna doru kaydrmas dikkati ekiyor.
Altn talebi, 2024’te, enflasyon korkusu ya da kresel ticaretin k gibi sregelen jeopolitik ve ekonomik belirsizliklerin etkisi, merkez bankalar ve zel yatrmclarn ilgisiyle daha nce grlmemi seviyelere ulat. Merkez bankalar, 2024’te de agresif alm stratejilerini srdrerek art arda nc kez 1000 tondan fazla altn satn ald. 2023’te toplamda 1051 ton altn alan merkez bankalar, geen yl 1045 ton altn rezervlerine ekledi.
Merkez bankalarnn altn almlar, ons altn fiyatnn rekor stne rekor krmasnn balca nedenlerinden biri oldu. Merkez bankalarnn altn alm ve yksek oranda rezerv tutma eiliminin, rezerv para ekonomilerinde yaanabilecek ekonomik risklerden ve artan jeopolitik gerilimlerden kaynakland ifade ediliyor.
Altn rezervi, bir lkenin para rezervlerinin merkez bankalar tarafndan altn kleleri eklinde tutulan ksm olarak tanmlanyor. Bu rezervler, ekonomik belirsizlie kar koruma grevi gryor ve kriz zamanlarnda deme arac olarak kullanlabiliyor.
Dnya Bankas, merkez bankalarnn rezervlerinde yzde 22’ye kadar altn bulundurmalarn tavsiye ederken, baz merkez bankalarnn portfylerinde altn rezervinin bu rakamn ok zerine kmas dikkati ekiyor. Konseyin anketine gre merkez bankalarnn bu eilimi bu yl da devam edecek. Ankete katlan merkez bankalarnn yzde 69’u, gelecek 5 yl iinde portfylerindeki altn orann enflasyon ve jeopolitik riskler nedeniyle artrmak istediini aklad.
– N ALTIN ALIMLARINA DEVAM EDYOR
Dnya Altn Konseyi verilerine gre, in Halk Bankas, rezervlerini dolardan uzaklatrmak ve kurdaki deer kaybna kar korunmak iin geen yl 18 aylk aralksz altn almna 6 ay ara vermi ve Kasm 2024’te yeniden alma balamt.
Altn tercih eden merkez bankalar arasnda en istekli alc konumundaki in Halk Bankas, yeniden art arda aylk almlarna devam ederken, ubatta 5 ton altn alm daha gerekletirdi. ubat sonunda in’in resmi altn rezervleri 2.290 ton ile kaytlara geen en yksek seviyeye ulat.
Bu da lkenin toplam rezervlerinin yzde 5,9’unu oluturdu. in’in altn rezervleri 2025’in Ocak-ubat dneminde toplamda 10 ton artt. in Halk Bankas ve dier merkez bankalarnn almlar, altnn son 2 yldaki ok gl fiyat artnda etkili oldu.
Bu arada, ABD ve Avrupa’daki byk yatrmclar iin popler bir ara olan fiziksel altn destekli ETF’lerine (Borsa Yatrm Fonu) giriler artyor. WGC verilerine gre, kresel fiziki destekli altn ETF’lerine ubatta 9,4 milyar dolarlk giri oldu. Bu da Mart 2022’den beri en gl giri olarak kaytlara geti.
te yandan, son haftalarda birok banka ve analistin altn iin fiyat hedeflerini ykseltmesi de dikkati ekiyor.
– KRESEL TCARET SAVAI ENDELER
ING Emtia Stratejisti Ewa Manthey, konuya ilikin deerlendirmesinde, artan gvenli liman talebi ve kresel ticaret sava endielerinin altnn ons fiyatn desteklediini belirtti.
Daha yksek enflasyon ve daha yava ekonomik byme riski tayan gmrk tarife endielerin altn gibi gvenli liman varlklarna talebi artrdna iaret eden Manthey, “Ticaret ve gmrk tarifeleri konusundaki belirsizliin altn fiyatlarn desteklemeye devam ettiini gryoruz. Ticaret gerilimleri artar ve daha fazla misilleme nlemi grrsek, altna ynelik gvenli liman talebi devam edecektir.” ifadelerini kulland.
Manthey, altnn ons fiyatnn, ticaret gerginlikleri, merkez bankas almlar ve ETF varlklarna girilerin etkisiyle art arda rekor seviyelere ulatn vurgulayarak, “Merkez bankalar geen yl 1.045 ton alm yaparak toplam talebin yaklak bete birini oluturdu. Bu yl da almlarn devam etmesi muhtemel. Daha fazla alm grrsek, bu kle altn fiyatlarn daha da yukar ekecektir.” deerlendirmesinde bulundu.